Arkivoj de etikedoj: die ärzte

Mia sova?a mondo

Mi jam rakontis, kiel mi pasintjare regule kantis en la trinkejo “Heile Welt” en mia hejmurbo Münster. Fakte estas mia merito ke, tiel ke la 13an de novembro tie okazis koncerto de la duopo “Schallermann”. Kio okazis? Konatulo vidis ?e Facebook, ke mi rilatas al la evento GrooveGipfel, telefonis al mi por ekscii pli kaj mem aperis tie kiel nemuzikanta gasto en julio. Lin mi jam a?skultis kiel muzikiston komence de 2011 dum privata festo, dum la alia muzikisto estis la persono, kiu donis al mi la surbendigon de la pasiono en la sama jaro.

Dum la vespero la trinkejo estis plenplena. La grupo prezentis bonan elekton da kantoj, interalie “Westerland” de Die Ärzte. Kompreneble mi kunkantis, ?ifoje transprenante la duan vo?on. Poste oni diris al mi, ke mia kantado estis tre bona! Schallermann krome prezentis “Take Me Home, Country Roads” en regeoversio (kun rastabukla paruko). Poste ili proponis, ke anka? aliaj muziku, sed mi rezignis pri la oferto, ?ar mi ne volis gitarludi kaj kanti samtempe kaj neniu alia pretis transpreni la gitaron. Inter la neuzita repertuaro, mi vidis plurajn aliajn kantojn de Die Ärzte, kio tre ?ojigis min.

Sed se mi jam mencias Die Ärzte kaj nekutimajn reludversiojn, tiam menciindas alia afero: Anta? kelkaj monatoj mi legis artikolon pri la nova albumo de Heino, la famega Germana ?lagrokantisto. La bloganta advokato Markus Kompa, kiu anka? lo?as en Münster, informis pri tio, ke Heino surbendigis albumon, kiu komplete konsistis el reludversioj. La originaloj estas germanlingvaj kaj ?iuj pli malpli famaj. Unu kulmino sendube estas la Heino-versio de Junge.

La originalo de Die Ärzte

(Cetere ekzistas Esperanto-traduko kun la nomo “Filo”, kiun verkis Stephan Schneider. Li anka? jam kelkfoje prezentis ?in.)

partetoj de la tuta Heino-albumo:

La? muziko kaj kantado la Heino-versio de “Junge” estas tute en ordo, e? surprize bona por Heino (kiu montras memironion rilate al la titolbildo de la albumo). Die Ärzte mem ne povas pleni pri la reuzo de sia kanto, des malpli, ?ar ili mem reludis ?lagron – sen iu indiko de ironio.

Vendante meblojn al studentoj kaj divorcitaj viroj

En majo mi estis denove en Berlino. Pri la kialo mi devos skribi alian fojon, kaj fakte mi ne rakontis pri unu anta?a kaj unu posta vizito de Berlino pro grandaj Esperanto-renkonti?oj, kiujn mi ankora? ne pritraktis en mia muzika taglibro. La decida afero estas, ke mi renkontis plurajn esperantistojn. Unu vesperon, dum kiu okazis multa stultumado, Chuck Smith prezentis al mi amuzan kanton pri IKEA, la fama Sveda mebloentrepreno.

Jonathan Coulton: IKEA

Kompreneble necesas perdi kelkajn kritikajn vortojn pri IKEA. Dum la tempo de la Germana Demokratia Respubliko, la politikaj kaptitoj en GDR devis produkti IKEA-meblojn. La malalta prezo de la mebloj en okcidentaj industrilandoj do dum la jena tempo havis sian originon en ekspluatado de diktaturo-viktimoj.

Sed nun mi finu per la serioza parto de la enskribo kaj revenu al la amuzaj kantoj pri Svedujo. Unu estas parodio, kiu fontas sur vortludo en la germana. Sed unue mi menciu la originalon:

Nino de Angelo: Jenseits von Eden

“Jenseits von Eden” (“Transe de Edeno”) estas la germanlingva titolo de libro de John Steinbeck. La originalo nomi?as “East of Eden”, do “Oriente de Eden”. Origine tio estas biblio-cita?o. La parodio havas la titolon “Jenseits von Schweden”, do “Transe de Svedujo”.

Uschi Ischmeier: Jenseits von Schweden

Kaj nun la vera kurioza?o venas: Die Ärzte surbendigis reludversion por la albumo kun la nomo Die Ärzte! Necesas scii, ke la grupo preska? neniam faris reludversiojn por siaj albumoj.

Die Ärzte: Jenseits von Eden

Sed Die Ärzte almena? mem kontribuis al la temo de tiu ?i enskribo. Ili verkis kanton pri Svedujo, kies teksto tamen pensigas pri lando en la sudo. ?is hodia? mi opinias, ke la muzikistoj volas parodii kantojn, kiuj surface rakontas pri fremda lando, sen ke la a?toro a? kantisto vere estis tie – a? simple ignoras la problemojn de la lando kaj ?ajnigas, ke ?io estas en ordo tie.

Die Ärzte: Jag älskar Sverige (svensk översättning)

?ar tio estas rokenrolo

Neniam la vivo estas pli malfacila ol inter la infana?o kaj la junuleco. Negativa kulmino estas la tempo kun 13 kaj 14 jaroj. Kiel travivi tiun duran fazon? Por mi eta helpo estis la televida elsendo Moskito de la Berlina kanalo Sender Freies Berlin (SFB), spektebla ekde 1987.

Moskito (SFB) – komenca video por ?iu elsendo

La granda virto konsistis en tio, prezenti seriozan temon de la plej diversaj flankoj. Repensante mi aparte memoras, ke mi ?iam sentis, ke tio estis “televido intencita por homoj kiel mi” – kaj tio estas tre granda escepto. En tiuj malmultaj jaroj, la tuta mondo ?an?i?as, ?ar oni mem radikale ?an?i?as. Tial tre malfacilas, alparoli homojn en tiu transira tempo, ?ar ili estas en plej diversaj statoj de evoluo al plenkreskulo.

En la elsendo aperis amuzaj ske?oj, sed anka? desegnitaj filmoj de Walter Moers, kiu poste fami?is kiel komikso- kaj libroa?toro en Germanujo. Unu alia kategorio aparte restis en mia menso, nome la muzikvideoj. Nekredeble, kiom ili formis mian ?aton kaj konon de popmuziko. Necesas scii, ke tiutempe ne nur ne ekzistis germanlingva muziktelevido, sed hejme mi entute ne povis spekti muzikkanalon!

En mia memoro precipe restis “Black: Wonderful Life” – nigrablanka video kun homoj starantaj anta? la maro, kaj “The Cure: Lullaby” – iomete timiga. Kaj estis unu video de blonda artistino, kiu tamen anka? aperis kun brunaj haroj: Madonna kun sia kanto “Who’s That Girl”.

Madonna: Who’s That Girl

Por kompari ?in al aliaj kantoj, kiujn mi tamen ekkonis tra la radio: La stilo tre memorigas pri la pli frua La Isla Bonita. Tiuj du muzika?oj, kiuj por mi i?is la klasikaj Madonna-kantoj, la? kiuj mi mezuris ?iujn postajn verkojn. El la sama tempo datas “Domino Dancing” de The Pet Shop Boys, kiu havas la saman karakteron.

Sed ne ?iuj videoj, kiuj spekteblis kadre de Moskito, venis de internacie konataj artistoj. La televido ofte donis monon al Germanoj por produkti kanton ?uste kun la temo por la elsendo. Unu grupo el Berlino kontribuis kelkfoje, nome Die Ärzte.

Die Ärzte: Das ist Rock’n’Roll

“Das ist Rock’n’Roll” ?iam restis tre forte en mia memoro. ?i aperis sur la kompilo Das beste von kurz nach früher bis jetze, sur kiu anka? trovi?as du pliaj kantoj el Moskito. Ofte Die Ärzte rakontis pri Gabi kaj Uwe, fiktiva paro da junuloj.

Plej forta tamen estas “Das ist Rock’n’Roll” por mi. ?i estas unu kanto, kiun mi tre forte ligas al la elsendo “Moskito” kaj al tiu fazo de mia vivo. Hazarde ?i anka? i?is la dua kanto, kiun mi tradukis de Die Ärzte al Esperanto (“?ar estas rokmuzik'”).

La horlo?o montras noktomezon

Kio helpas kontra? la post-Esperanto-renkonti?o-sindromo? Festo en la amikaro! Kaj kion mi volis fari en la nova jaro? Denove muziki! Amba? eblis sabate anta? du semajnoj.

Dum la dua duono de la festo, ni organizis gitaron. Mi tute ne kapablis agordigi ?in, sed tio ne gravis. Mi komencis la rondon per Teenagerliebe (la originalo de “Junula amo”) de Die Ärzte. Sekvis “Nana-Mouskouri-Konzert” kaj “Uruguay” de Funny van Dannen. Per liaj kantoj mi jam kreis multan amuzi?on ?e alia festo, kaj anka? ?ifoje la homoj ridetis. Poste alia persono ludis “Canción del mariachi” el la filmo Desperado, sed preska? tute sen koni la tekston. Kompreneble mi kunkantis ?in komplete. Tria homo, kun kiu mi estis babilanta anta?e longe pri muzikado, transprenis. Li prezentis “First We Take Manhattan”, origine de Jennifer Warnes, kaj Taximann de Marius Müller-Westernhagen.

La ?ielo estas blua

Neniel mi estas homo, kiu postkuras aktualajn albumojn kaj tuj devas a?eti novan muzikon. Tamen hodia? estis bona kialo: Aperis disketo de Die Ärzte. Neniam anta?e mi akiris disketon de ili, kial nun?

Fakte estas triobla A-flanko de ilia lasta albumo Jazz ist anders (“?azo estas alia”), kiu estis aperinta jam anta? du jaroj. Nun ili publikigis kvaran disketon kun tri kantoj prenitaj de la albumo. Tio supertrafas anta?an fojon anta? 15 jaroj, kiam temis pri duobla A-flanko (kaj ?iel ajn tiu enhavis aliajn versiojn ol sur la albumo).

Fakte la kantistino de la Kuracistoj estis doninta al mi kopion de la albumo (la? Germana le?o “privatan kopion”), tiel vekante mian intereson. Fakte mi ne ?atas ?iujn kantojn sur la albumo, sed okazis same kiel kun la anta?a verko, duobla albumo, ke post iom da tempo venis vera entuziasmo. La kantistino anka? donis tiun (fakte la originalon) al mi, anta? ol mi a?etis ?in mem.

Al la disketo kontribuis ?iu membro kun po unu kanto. Principe ?io trovi?as jam sur la albumo, kiun mi alternative povus a?eti. Sed mi simple ?atas la ideon. Krome “Himmelblau” estas la unua kanto de la albumo, kiu spontanee pla?is al mi, kaj “Breit” kaj “Perfekt” estas la plej bonaj kantoj de la albumo, kiujn verkis la basisto respektive drumisto. Fakte kiam mi a?skultis la albumon la unuan fojon anta? unu jaro, mi pensis: Kial “Himmelblau” ne i?is disketo? Anta? kelkaj tagoj ?i eksonis en la radio kaj oni anoncis, ke ?i estas de disketo. Mi unue opiniis, ke la redaktantoj eraras, ?ar jam pasis tiom da tempo ekde la apero de la albumo, kaj kutime tiam ne plu aperas novaj disketoj. Sed feli?e mi eraris. Cetere “Himmelblau” bonege ta?gas kiel himno de la fina jaro en la lernejo kaj ankora? mankas sur bonega listo pri tiu temo.

Tiom bela tag’

La du plej gravaj germanlingvaj punkrokgrupoj, Die Ärzte kaj Die Toten Hosen, havas interesan rilaton unu al la alia, kiun oni foje komparas al tiu inter “The Beatles” kaj “The Rolling Stones”. Plej interese, ke dum “Die Ärzte” ofte mencias, ke ilin influis “The Beatles”, “Die Toten Hosen” ludis kiel antaŭgrupo por “The Rolling Stones”. Kaj se oni demandus min “Ĉu Ärzte aŭ Toten Hosen?”, mi elektus la unuan, same kiel ĉe la demando “Ĉu Beatles aŭ Rolling Stones?“. Ĝis hodiaŭ mi posedas nur du albumojn de “Die Toten Hosen”. Unu el ili, Damenwahl, mi aĉetis kiam mi kompilis diskon por mia unua vojaĝo al Rusujo.

Jam jarojn antaŭe mi akiris la albumon “Kauf MICH!“. Ĝi aperis en la jaro 1993, same kiel la albumo “Die Bestie in Menschengestalt” de “Die Ärzte”. Fakte de ambaŭ albumoj mi metis po unu kanton al mia kvara versio de kompilo kun germanlingva muziko.

Iom ĝenis min eltrovi, ke la trakolimoj de “Kauf mich!” ne komplete kongruas al la komencoj kaj finoj de kantoj. Tial mi devis ripari tion mane kiam mi MP3-igis kelkajn kantojn.

La albumo bone montras, kial mi preferas “Die Ärzte”. “Die Toten Hosen” havas nur unu ĉefan kantiston, kiu krome montras malmultan varion en la voĉo. Anstataŭ alta kantado li ofte prezentas kriadon. (Jen denove io, kio memorigas min pri la diferenco inter “The Beatles” kaj “The Rolling Stones”.) Necesas aldoni, ke la kantisto de Die Toten Hosen tamen bone solvis tion ĉe la pli frua sukceso “Hier kommt Alex” kaj li bone kantis je la posta verko “Nur zu Besuch“. Alia kritikpunkto estas ke ĉiam eksonas la samaj instrumentoj – kaj same. La nura vario konsistas en la infana ĥoro ĉe “Wünsch Dir was”, kiu mirakle estas eĉ bona kaj ne ĝena.

La kantoj temas pri konsumkritiko aŭ estas direktitaj kontraŭ novnaziuloj. Krome oni trovos unu romantikan pecon kaj kelkajn malseriozajn. Se oni komparas la politikan kanton “Sascha, ein aufrechter Deutscher”, ĝi klare perdas kontraŭ la furora “Schrei nach Liebe“, kiun “Die Ärzte” publikigis sur sia albumo “Schrei nach Liebe”, do dum la sama tempo kaj pri la sama temo.

Aliflanke la kanto “Deine Schuld“, kiu aperis sur la “Die Ärzte”-albumo “Geräusch” en 2003, similas al “Wünsch Dir was”. Ie mi legis, ke Farin Urlaub (kantisto kaj gitaristo de “Die Ärzte”) ŝerce komentis, ke “Deine Schuld” estas la plej bona kanto de “Die Toten Hosen”, kiun ili ne skribis (aŭ simile).

“Gute Reise” de “Die Toten Hosen” el la albumo “Kauf mich!” memorigas min pri la kanto “Mysteryland” de Die Ärzte. Ambaŭ kantoj havas similan sonon kaj la tekstoj enhavas similajn bildojn pri vojaĝo, strangaj aferoj kaj alia lando. (La due menciitan kanton mi tradukis al Esperanto. La traduko nomiĝas Misteroland’.)

Fine de “Kauf mich!” troviĝas ankoraŭ sekreta kanto. Tie okazas finfine alta kantado kaj bona malantaŭa kantado.

Entute mi vere ŝatas la kantojn “Wünsch Dir was” kaj “Hot-Clip-Video-Club”. Krome meze bonaj estas “Gute Reise” kaj “Der letzte Tag”. Por albumo de “Die Ärzte” tio estus magra rezulto, sed por verko de “Die Toten Hosen” tio ŝajnas normala.

Kiel je l’ unua tag’

En septembro 2003, dum ekskurso al Bochum, mi aĉetis albumon de Die Ärzte kiu ĝis hodiaŭ ne rajtas esti vendita al personoj sub 18 jaroj en Germanujo. Krome oni malpermesis varbi publike por ĝi. Kiel mi jam skribis hieraŭ, tamen multaj kantoj de tiu albumo aperis en unu aŭ alia formo poste sur du kompiloj kun “plej bonaj kantoj” de Die Ärzte. Ĝuste la republikigo de pluraj kantoj en variaj versioj sur diversaj albumoj instigis min al alternativa versio de la albumo:

nr-o min titolo disko
01 03:42 Wie am ersten Tag (Remix ’94) c
02 03:59 Mysteryland (Remix) b
03 02:48 Sweet sweet Gwendoline a, c
04 04:35 Ist das alles (Remix ’94) c
05 03:18 Ewige Blumenkraft c
06 02:45 Alleine in der Nacht a, b, c
07 03:59 Jenseits von Eden a
08 04:00 Wir werden schön a
09 03:44 Für immer a
10 04:20 Ich bin reich a, c
11 04:25 Zum letzten Mal (Remix ’94) c
  41:35  

disko a: La origina albumo
disko b: Ist das alles? (13 Höhepunkte mit den Ärzten)
disko c: Das Beste von kurz nach früher bis jetze

Unu kanton mi anstataŭigis per tute alia. La originalo estis la kanto, kiu kaŭzis la jurajn paŝojn. Ĝi neniel plaĉas al mi. La anstataŭa kanto (Ewige Blumenkraft) estas B-flanko de disketo, kiu aperis de tiu albumo. Poste tiu kanto estis metita al la dua kompilo.

Nur tri kantoj sole aperis sur la origina albumo (Jenseits von Eden, Wir werden schön, Für immer). Aliaj kantoj aperis neŝanĝite sur la du kompiloj (Alleine in der Nacht, Ich bin reich, Sweet Sweet Gwendoline). Interese, ke unu el ili (Alleine in der Nacht) eĉ troviĝas sur ambaŭ! Du pliaj kantoj aperis en du diversaj versioj sur la du kompiloj (Wie am ersten Tag, Ist das alles?). Dum ĉe unu oni uzis unufoje disketan version (Ist Das alles? (Maxi Remix)), ĉe la alia oni kreis novan version (Wie am ersten Tag (Remix)).

Kvar kantojn mi tradukis por La Kuracistoj ĝis nun. La Esperanto-versioj nomiĝas “Por ĉiam“, “Ĉu jam ĉio?“, “Solege en la nokt’” kaj “Misteroland’“.

La kunmetita alternativa albumo enhavas multajn kantojn, kiujn mi tre ŝatas. Estas rimarkinde, kiom malhele ĝi sonas. Sendube tio estas rezulto de la influo de la drumisto, kiu interesiĝas pri nokto, vampiroj ktp. kaj kiu verkis pli multajn kantojn ol averaĝe por tiu albumo. Dum tiu tempo “Die Ärzte” ne havis basiston, do konsistis nur el du konstantaj membroj.

Meze de amikoj, mirinda vivmedi’

Sur la du “plej bonaj kantoj“-albumoj de Die Ärzte troviĝas kelkaj interesaj remiksoj, kiuj ne aperis sur iu disketo aŭ alia albumo. “Remikso” tamen plej ofte signifas, ke oni surbendigis la kanton denove parte aŭ eĉ komplete.

Ist das alles? (13 Höhepunkte mit den Ärzten):

  • Mysteryland (Remix)
  • El Cattivo (1987 Bad Boy-Mix)
  • Dein Vampyr (Remix)
  • Wie am ersten Tag (Remix)

Das Beste von kurz nach früher bis jetze:

  • Ist das alles (Remix ’94)
  • Zum letzten Mal (Remix ’94)
  • Wie am ersten Tag (Remix ’94)
  • Gute Zeit (Remix ’94)

Kvin el la ok kantoj origine aperis sur certa albumo, kies vendado estas malpermesita al junuloj kaj por kiu oni ne rajtas varbi. La originaloj do estas multe malpli facile akireblaj.

Interese, ke mi preskaŭ ĉiam preferas la plej novajn versiojn. Ekzemple la tria kaj lasta surbendigo de “Ist das alles?” instigis min al la traduko “Ĉu jam ĉio?” por La Kuracistoj. Simile la duan version de “Mysteryland”, kiu havas iomete alian tekston, mi uzis kiel bazon por “Misteroland’“. Nur ĉe “Gute Zeit” mi pli ofte aŭskultis la originalon, kiu motivigis min verki la Esperanto-version “Bona tempo“. “Wie am ersten Tag” eĉ aperis dufoje denove, sed la tria kaj lasta versio estas tiu, kiu vere konvinkas min.

Kial vi nenion lernis?

Kiel mi menciis hieraŭ, mi ne plutradukis kantotekstojn dum la IJK. Sed Stephan Schneider kontaktis min nun kaj anoncis, ke li tradukis “Junge“.

Estas lia dua traduko de “Die Ärzte“-kanto. La unuan li verkis antaŭ preskaŭ unu jaro.

La teksto “Filo” ne kontentigas min rilate al ĉiuj detaloj, sed por vere grumbli, mi devus unue verki pli bonan version. Fakte La Kuracistoj kaj Stephan jam intencis traduki “Junge” por la koncerto dum la Germana Esperanto-Kongreso, sed kiel ĉiam mankis tempo kaj inspiro. Mi fakte ĝojas, ke mi nun povas koncentriĝi pri aliaj tradukoj, ĉar tiu kanto ne estas mia plej ŝatata kandidato.

Stephan Schneider cetere ankaŭ koncertis dum unu vespero dum la IJK (kaj poste Paŭlo Moĵajev). Bedaŭrinde mi estis ege laca kaj nur kaptis parton de la koncerto. Sed kion mi aŭdis, tion mi ŝatis!

Armeo de sep nacioj ne povus reteni min

Vendrede vespere mi veturis al la doktoriĝa festo de Sebastian. Estis la unua fojo, ke mi venis al mia iama studurbo ekde silvestro 2006/07 dum la 50a Internacia Seminario (IS). La aranĝo okazis en la gastejo “Lötlampe”, kie ankaŭ estis eta spaco por muzikgrupo. Sebastian invitis tre multajn homojn, kun kiuj li regule muzikas. Tial diversaj grupoj faris koncerteton. Ankaŭ La Kuracistoj prezentis kelkajn kantojn:

  1. La Kuracistoj: Westerland
  2. La Kuracistoj: Junula amo
  3. La Kuracistoj: La okulvitroj de Buddy Holly
  4. La Kuracistoj: Sen vi
  5. La Kuracistoj: Ne plu
  6. La Kuracistoj: Vi volas kisi
  7. Amplifiki: Mi kaj ŝi
  8. Esperanto Desperado: Ska-virino

Denove ĉeestis nia akompana kantistino. Bedaŭrinde ni devis ellasi la malrapidajn kantojn Duona amkanto kaj Por ĉiam pro tempomanko. Sed tamen la vespero estis granda sukceso rilate al la muziko kaj kun tre bona etoso! Kelkaj homoj demandis pli detale pri Esperanto.

Krome mi havis la eblon, sperti la ĵazgrupon de Sebastian la unuan fojon kun la gitaristo. Ili ludis eĉ pli bone ol dum sia tempo kiel triopo. La gitaristo vere estas talenta kaj spertega!