Monataj arkivoj: Oktobro 2005

Para?utoj, spaco?ipoj

Jam ekde ĉirkaŭ kvin jaroj mi posedas stokon da komputilaj ludoj, kiujn mi ĝis hodiaŭ ne ludis. Simple mankis tempo kaj ofte ankaŭ emo. Iam la listo de tiuj ludoj sufiĉe kreskis kaj dum la ne tiom laborintensaj fazoj en mia vivo mi komencis malgrandigi ĝin, traludante unu titolon post la alia. Tio kompreneble ne konstante okazis, sed iom post iom, depende de la aktuala nivelo de mia okupiteco, kiun ankaŭ influas aktiveco en Esperantujo. Cetere mi ekde jaroj evitas akiri novajn komputilajn ludojn, ĉar ili forrabas multan tempon kaj la novaj apenaŭ interesas min. Mi tre ŝatas malnovajn ludojn el la fazo inter fine de la 1980aj kaj fine de la 1990aj jaroj. Tiam komputilaj ludoj estis granda hobio de mi kaj mi precipe inter 1992 kaj 1994 aĉetis multegajn. Precipe mi ŝatas aventurajn ludojn, kaj el ili preferas tiujn de LucasFilm Games / LucasArts.

Lastatempe mi finfine ĵetis duan rigardon al kolekto da strategiaj ludoj el la Warhammer-universo. Antaŭ jaroj mi jam unufoje elprovis ilin, sed ĉar la reguloj tiom komplikas kaj tial necesus studi longajn manlibrojn antaŭ ol ekludi, mi rapidege perdis la emon. Nun mi denove okupiĝas pri ili kaj jam finis du el la tri ludoj.

Mi devas konfesi, ke mi ne ludis laŭ la reguloj, sed uzis diversajn metodojn por trompi por draste mallongigi la ludotempon. Tiel el estimitaj monatoj da intensa senpaŭza ludado iĝis reale semajnoj da agrabla dumtempa ludado.

Ĉe la unua ludo, Final Liberation, mi ludis tute laŭ la reguloj la instruan nivelon kaj la unuan mision de la kampanjo. Dum tio mi rimarkis, ke estas ridinde malfacile, akiri bonan venkon. La soldatoj kaj tankoj por mia gusto multe tro malverŝajne trafas. Tial mi kompreneble post ĉiu nekontentiga movo reŝarĝis la ludon. Efektive mi pasigis pli multan tempon reŝarĝante ol ludante. Kompreneble iam mi finis la du nivelojn tre kontentige. Sed post tio mi finfine agnoskis, ke tiu ludo ne taŭgas por mia perfektema menso. Krome mi eltrovis, ke eblas rigardi la videojn, kiuj aperas antaŭ kaj post ĉiu misio, ankaŭ ekster la ludo. Tiel perdiĝis la lasta motivo, vere dediĉi sin al ĝi kaj pli profunde enplonĝi en tiun strategian mondon. Mi uzis trompkodojn por fini ĉiun mision tuj post ĝia komenciĝo. Nur la lastan mision denove necesis vere ludi, ĉar post ĝi aperis aliaj videoj, depende de la rezulto (malvenko/mezbona venko/vere bona venko). Kompreneble mi volis scii, kion necesas fari por akiri la plej bonan venkon. Post tio la ludo draste perdis atraktivecon – la multaj diversaj batalunuoj ne interesas min, se ili ĉiuj tiom malprecize pafas.

La rakonto dua ludo, “Im Schatten der gehörnten Ratte” (“En la ombro de la kornita rato”), male al la aliaj du ne situas en sciencfikcia, sed fantazia mondo. Ĝi estas ankaŭ la teknike plej malnova ludo el la tri. Tamen la intertempaj sekvencoj kreas pli interesan etoson ol la unua titolo. Iom komplikigas kompletan traludadon, ke oni foje devas elekti inter diversaj vojoj kaj tiel ludas depende de tio aliajn misiojn kaj ricevas aliajn novajn unuojn. Ankaŭ ĉi tie ekzistas du diversaj finoj (tamen ambaŭ venkaj) – ĝis nun mi nur sukcesis atingi unu el ili, sed mi konas la alian, ĉar mi aŭskultis ĉiujn sondosierojn. Simpla sed malofte uzita ideo troviĝas en la ludo: Ekzistas tri nevenkeblaj misioj. Tre gravas, ke tiuj strategiaj sakstratoj en la rakontaĵo ricevas klarigon. Mi trompis jene, ke mi modifis la dosierojn, kiuj enhavas la valorojn de la propraj trupoj. Tiel neniam mortis iu de miaj batalantoj.

La tria ludo, Chaos Gate, sendube posedas la plej altan teknikan nivelon. Mi ĝis nun nur finis la unuan mision el entute dek kvin kaj pripensis traludi tiun ĉi sen trompi. La ludo tre memorigas min pri “Space Crusade” (komputila ludo el la jaro 1992) kaj “Star Quest” (tabla ludo, kiun mi posedas ekde fine de la 1980aj jaroj). Tio ne mirigas, ĉar ambaŭ ankaŭ baziĝas sur la “Warhammer 40.000”-universo, kvankam ili laŭ mia scio nur uzas parton de ties reguloj.

Ĉiuj tri kantoj enhavas interesan muzikon. Tiun de Final Liberation ludis metalrokgrupo kun la nomo “The Samsara Project”. La diversaj pecoj tre plaĉas al mi, sed bedaŭrinde mi ne sukcesis konverti ilin al kutima sonformato, tiel ke mi povus aŭskulti ilin ekster la ludo. Nur unu de la muzikaĵoj troviĝas en WAV-formato sur la KD.

La diversaj melodioj de “Im Schatten der gehörnten Ratte” estas en la MIDI-formato. Fakte ekzistas du diversaj versioj de preskaŭ ĉiu muzikaĵo. Mi ĝis nun ne sukcesis trovi iun gravan sonkvalitan diferencon inter ili.

En Chaos Gate tamen eksonas la plej impresa sonŝpuro el la tri. Ĝi enhavas ĥoran kantadon kaj tre similas al muziko el fantaziaj filmoj. Bone, ke la muzikpecoj troviĝas kiel sufiĉe altkvalitaj WAV-dosieroj en unu de la ludodosierujoj.

La bonan tempon oni forgesas en la malbona

En somero mi aĉetis kontraŭ 7,99 EUR (speciala oferto!) la KDn “Verehrt und angespien” (“honorita kaj alkraĉita”) de In Extremo. En 1999, rokmuziko kun mezepokaj elementoj kaj instrumentoj estis ankoraŭ sufiĉe nova. Kvankam la grupo jam sur sia antaŭa albumo “Weckt die Toten” elprovis tion, “Verehrt und angespien” iĝis la modela disko por tiu stilmikso kaj ĝis hodiaŭ furoras inter ŝatantoj de mezepokeca rokmuziko.

La “Merseburger Zaubersprüche” – la sorĉformuloj de Merseburg – estas la plej malnova konata dokumento en la germana. Mi iam legis pri ili, sed ne plu bone memoras, kion ili vere signifis, ĉu ili reale estis malbenoj aŭ historiaj notoj. Ĉu la kantisto bone prononcas kaj akĉentas la vortojn, mi ne povas prijuĝi. Iun latinan tekston sur la antaŭa albumo li laŭdire terure fuŝe prononcis.

Miss Gordon of Gight” estas akustika instrumentaĵo tute sen rokaj elementoj. Mi ne konis la melodion antaŭe kaj do nur povas supozi, ke temas pri tradicia muzikaĵo, kiu similas al Greensleeves kaj Scarborough Fair.

Herr Mannelig” estas tradicia Sveda kanto, de kies teksto evidente ekzistas pluraj versioj. Bertilo Wennergren tradukis tiun de Nordan, dum In Extremo uzis iom alian. Sur la KD cetere troviĝas kaj roka kaj akustika versio de la kanto.

Ich kenne alles” (“Mi konas ĉion”) apartenas al la pli malmolaj kantoj de la albumo, sed pli konvinkas min ol similstilaj pecoj. Mi tre ŝatas ĝin pro la teksto. Kelkaj linioj estas tre citindaj.

Ĉe “Spielmannsfluch” (“La barda malbeno”) temas pri la plej populara kanto de la tuta albumo. Ĝin mi regule aŭskultas ekzemple dum la metalrokaj festoj, sed ankaŭ dum normalaj naskiĝtagfestoj en mia amikaro el Nordwalde. Mi metis ĝin sur la kvaran eldonon de la “Deutsch”-KD, kiun mi kompilis por montri germanlingvan muzikon al lernantoj de la germana. La originan tekstoversion (“Des Sängers Fluch“) verkis Ludwig Uhland dum la 19a jarcento (Germana romantiko).

Werd ich am Galgen hochgezogen” (“Kiam mi suprentiriĝas je la pendumilo”) impresas per samtempe bleka kantado kaj makabra teksto. Temas pri alia el la malmolaj kantoj, kiuj plaĉas al mi.

This Corrosion” estas la sola anglalingva kanto sur la albumo. Origine ĝin ludis la grupo “Sisters of Mercy”, kies versio laŭ mi multe pli bonas kaj vere ravas. Ĝi daŭras pli ol dek minutojn kaj enhavas impresan ĥoron, kiu sole jam zorgas pri la ĝusta etoso. Dum mia studenta tempo oni aŭskultigis ĝin dum festoj kaj la homoj vere dancis verve al ĝi la tutan tempon. La reludversio estas en ordo, sed ne sukcesis same emociigi kiel la originalo.

La kromaj kantoj – Pavane, Weiberfell, Santa Maria, Vänner och Frände, In Extremo – estas ĉiuj malmolaj pecoj kantitaj per raŭka voĉo kaj ne tiom impresas min. Mi preferintus ankoraŭ pliajn malpli pezajn kantojn.

Kutime la kantado tre gravas por mi ĉe muzikgrupoj. Se la kanstisto kapablas uzi sian voĉon, tiam la tuto facile konvinkas min. La kantisto de “In Extremo” ofte kantas sufiĉe raŭke kaj foje ŝajne provas imiti tiun de Rammstein (ekzemple ĉe “Weiberfell”), tamen lia kantado grandparte plaĉas al mi. Nur ĉe kelkaj de la malmolaj muzikaĵoj estas simple tro por mi.

In Extremo laŭ mia scio pretigis la grundon por aliaj grupoj ludantaj la saman aŭ similan stilon kiel ekzemple “Subway to Sally” kaj “Schandmaul“. Jam pro tio kaj pro tiu ĉi albumo ili meritas atenton.

Tra la tuta univers’

La plej strangaj okazoj povas servi kiel fonto por akordoj, kiujn mi daŭre serĉas por mia kantokolekto kaj la publika kantaro. En enskribo en la blogo de Birke kaj Bertilo, Aarono Brown komentis menciante sian version de “Tra la tuta univers’” (origine “Across the universe” de The Beatles). La Esperanto-tradukon verkis Bertilo Wennergren mem; bedaŭrinde mi ĝis tiam ne estis akirinta akordojn de la kanto. Sed la komentoj de Aarono kaj Bertilo vekis mian atenton kaj mi tuj demandis, kiujn akordojn Aarono uzas. Tre rapide li respondis kaj nun la kantokolekto kreskis denove. Kia ĝojo! La fina korektado montriĝis ankaŭ ĉifoje la bremsa elemento; ĝi evidente ne popularas inter artistoj malgraŭ sia graveco.

Strangaj buboj, homaj ruboj, homoj kiel mi

Dum la semajnfino okazis la kvina metalroka festo en arbaro proksime de Nordwalde. Ĉifoje mi invitis membron de mia Ju-Jutsu-grupo, dum mia frato kunvenigis eĉ tutan grupon da gekunstudantoj. Denove li kaj mi konstatis, ke (kompare al la tria kaj la kvara festo) la homoj venas el pli malproksimaj urboj kaj ke evidente la festo pli kaj pli populariĝas. Tial ne ĉiuj reveturis dum la nokto aĉ frua mateno, sed tendumis en la arbaro malgraŭ la nesomeraj noktaj temperaturoj.

La kolegoj de mia frato, grandparte multe pli junaj ol mi, sufiĉe frue tro ebriiĝis – krom la virino, tipe! – kaj pro tio devis reveturi hejmen jam ĉirkaŭ je la unua. Mia frato transprenis la stiradon kaj mi anstataŭis lian lokon ĉe la disdonado de trinkaĵoj. Kiel mi antaŭvidis, tio bonege utilis por ekkoni homojn. Imprese, kiom multaj belaj virinoj ĉeestis la feston. La antaŭjuĝo, ke metalrokan muzikon nur ŝatas socievitemaj malatraktivaj viroj, evidente ne ĝustas.

Iam je la tria, kiam mia frato jam estis reveninta, mi iom laciĝis kaj decidis bicikli hejmen kun mia gasto. Sed antaŭe mi kompreneble ankoraŭ havis muzikan deziron! Denove temis pri kanto de unu el la du KDj kiujn mi kunportis de la KEF en Helsinko.

Iel mi sukcesos, anta? ol mi devas elteni ankora? pli

Ĉisemajne en Münster mi renkontis Andreas Diemel, la estontan prezidanton de la Germana Esperanto-Junularo (GEJ). Ni parolis multe kaj agrable pri la nuna stato de GEJ, pri pasintaj tempoj kaj kiel ili kaj ni ŝanĝiĝis.

Ankaŭ la sekva Internacia Seminario (IS) en Xanten estis temo de nia babilado. Mi ĝiris la antaŭpadon, kvankam tute ne certas, ĉu mi povos veni aŭ ne. Ĉar Xanten situas sufiĉe proksime de Münster, plej verŝajne eblos almenaŭ partopreni dum silvestro. La IS cetere la unuan fojon post 15 jaroj okazos en mia federacia lando, Nordrejn-Vestfalio.

J.B.O., unu el miaj plej ŝatataj germanlingvaj grupoj, kiu krome ofte reludas kaj parodias famajn anglalingvajn kantojn, reeldonis siajn du unuajn albumojn sur unu KD. Krome sur la nova eldonaĵo troviĝas kantoj, kiuj origine nur troviĝis sur disketoj, ekzemple “Der Weiße Hai im Dechsendorfer Weiher“. La celo de la KD ne nur estas enspezi (kiel kutime), sed ankaŭ ebligi al ŝatantoj de la grupo, akiri la plej malnovajn verkojn. La unuaj diskoj havis ege malgrandajn eldonkvantojn, kompareblajn al tiuj de Vinilkosmo, kaj same estis publikitaj ĉe eta, sendependa diskeldonejo.

La du unuaj kompaktdiskoj aperis en diversaj formoj:
Eine gute CD zum Kaufen” / “Eine gute CD zum Saufen” (bona KD por aĉeti / drinki)
Blastphemie” / “Weihnachtsblastphemie” (vortludo el “blasfemio” kaj “Blast” – la meza vorto en J.B.O.)

La nova albumo ankaŭ laŭnome kombinas la malnovajn verkojn:
Eine gute Blastphemie zum Kaufen

Iel iam ie komenci?as la estonteco

Hodiaŭ antaŭ 20 jaroj komenciĝis la serio de tempovojaĝoj. Kompreneble tio okazis nur en la filmo Reen al la estonteco (1985), sed la dato “26a de oktobro 1985, je la 1a kaj 18 matene” fiksiĝis en mia menso. La kvaliton de tiu filmo oni nun des pli rimarkas, ĉar ĝi daŭre impresas, kvankam la nuntempo de la filmo, 1985, nun ŝajnas jam fora pasinteco. Gravaj fortoj de la filmo konsistas el la bonaj aktoroj, amuzaj karakteroj kaj kompreneble la elstara sonŝpuro kun muziko el la 1950aj kaj 1980aj jaroj.

Alia filmo el la sama tempo multe pli forte montras signojn de aĝo: Dum la pasinta IS en Wetzlar mi unufoje iris aĉeti diversajn aferojn kun miaj plej bonaj amikoj. Estis la unua kaj ĝis nun nura fojo, ke mi faris tion ĉe Walmart. Sur tablo kun tre malmultekostaj DVD-oj, mi hazarde vidis Richy Guitar (1984) kaj tuj decidis aĉeti ĝin, kvankam mi estis aŭdinta, ke ĝi aĉas kaj maksimume validas kiel “rubokultfilmo”. Fakte la rakontaĵo estas sufiĉe banala; kio vere interesas, estas la tempa kadro – oni vidas okcidentan Berlinon en la 1980aj jaroj kaj la tiam aktualan muzikon.

Por kompreni, pri kio temas, necesas scii, ke komence de la 1980aj jaroj ekestis ondo da germanlingva muziko, konata sub la nomo “Neue Deutsche Welle (NDW)“. Sukceson ĝuis grupoj kun plej diversaj muzikaj influoj – popmuziko, rokmuziko, elektronika muziko, regeo, punko. Dum tiu tempo ne nur famiĝis Nena (konata ankaŭ internacie pro “99 aerbalonoj”), sed ankaŭ fondiĝis la du plej gravaj germanlingvaj punkrokgrupoj, kiuj ambaŭ ĝis hodiaŭ ekzistas kaj furoras, nome “Die Toten Hosen” kaj “Die Ärzte“.

En la jaro 1984, “Die Ärzte” ankoraŭ estis sufiĉe novaj kaj nekonataj. Tiam ili konsentis, transpreni la ĉefrolojn en “Richy Guitar”. Ili ludas – ho, miraklo! – tri junajn muzikistojn. Tial ne mirindas, ke eksonas diversaj kantoj de ili, precipe “Teenagerliebe” (kun saksofono), “Grace Kelly” kaj “Ärzte-Theme” (kun saksofono). Ankaŭ Nena aperas en la filmo kaj kun sia grupo ludas “Irgendwie, irgendwo, irgendwann”. Kiu bone konas la fruan repertuaron de “Die Ärzte” kaj iom atentas, rimarkos pliajn kantojn de ili, kvankam en apenaŭ rekonebla versio:

  1. Sommer, Palmen, Sonnenschein (ludita per infanludilo)
  2. El Cattivo (instrumenta)
  3. Zum Bäcker (nur la enkondukan frazon)
  4. Gute Zeit (fakte la frazo “Heute abend fliegt die Kuh” poste estis uzita en tiu kanto)

Mi jam notis ĉiun muzikeron, kiu iam aŭdeblas en la filmo, sed ne ĉiam sukcesis eltrovi, pri kiu kanto aŭ artisto temas. Laŭ indiko en la filmo mem, aliaj muzikaj kontribuoj venas de “Notorische Reflexe mit Plash”, “Roy Dreck Duo” kaj “Plan B”. La sonŝpuro kaj aliaj muzikaj notindaĵoj kiel ajn sufiĉas kiel temo por alia enskribo. Sed mi jam menciu kelkajn detalojn rilate al aktoroj kaj muzikistoj de la filmo:

  • Axel Knabben (hodiaŭ Axel Schulz), kiu en la filmo rolas kiel saksofonisto “Hippie”, reale estas la manaĝero de “Die Ärzte”. Li vere ludis la saksofonon por la filmaj versioj de “Teenagerliebe” kaj “Ärzte-Theme”. Estis li kiu jese respondis antaŭ du jaroj mian retmesaĝon, en kiu mi petis permeson publikigi tradukitajn kantotekstojn de “Die Ärzte” en la reto (por “La Kuracistoj“).
  • La kantisto de “Plan B”, Johnny Haeusler, hodiaŭ estas unu el la plej famaj kaj influaj germanlingvaj blogantoj. Li estas la aŭtoro de www.spreeblick.com. Ni jam plurfoje interŝanĝis retmesaĝojn. La 1an de aprilo ĉijare mi recenzis “Plan B”-albumon.
  • Ulrich Gressieker, kiu en la filmo aperas kiel manaĝero aŭ superulo de la firmao, en kiu la heroo unue laboras, dubladis Christopher Lambert en “Highlander“. Do li estas la germanlingva voĉo de Connor MacLeod!

Forgesu la malsanon, ?ar morga? vi i?os sanaj

Ĝis nun mi tute forgesis, skribi pri la brila Revelido-tago en Meschede, kiu okazis la 9an de julio. Evidente tro multe okazis en mia vivo lastatempe por ĉion baldaŭ rakonti!

Estis la lasta semajnfino antaŭ la KEF. Iom tio similis al la pasinta Revelido-semajnfino en Meschede en 2003, kiu okazis kelkajn tagojn antaŭ la IJS.

Ni denove banis en la Henne-lago kiel antaŭ du jaroj. La familio Schönberner refoje montris sian tutan gastigemon. Ĉar nun en ilia ĝardeno troviĝas flagotenilo, ni kompreneble kaptis la okazon por solene hisi Esperanto-flagon. Dumtempe Sebastian Hoffmann kaj mi gitarludis kaj kantis “Ho! Mia kor’!” de Merlin por doni al la afero pli oficialan karakteron. (Kompreneble neniu el ni komprenis tion kiel seriozan agon, sed pli kiel ne tro seriozan amuziĝon, parodiante aktivecojn ĉe aliaj Esperanto-renkontiĝoj kun pli maldistra programo.)

Ankaŭ Krücke ĉeestis kaj poste ni ĉiuj tri kantis diversajn kantojn de La Kuracistoj. Krome eksonis i.a. “Ska-virino” de Esperanto Desperado kaj “Hej la nizoj” de JoMo. Imprese, ke mi sukcesis gitarludi sen kunhavi la akordojn. Krome mi ĝojis pri tio, ke mi senprobleme kaj tuj denove sukcesis muziki harmonie kun Sebastian.

La tuta semajnfino estis balsamo por mia animo. Vetero, programo, homoj – ĉio plaĉis al mi kaj subtenis min.

Mi ne plu atendos longe

Thy Majestie estas epikmetalrokgrupo el Palermo, Sicilio. Mi ekkonis ilian muzikon fine de 2000. Kvankam ili ĝis hodiaŭ ne iĝis same konataj kiel siaj samlandanoj Rhapsody resp. Luca Turilli, ili daŭre apartenas al miaj unuaj rekomendoj, se iu demandas min pri altkvalita metalroko de ne tiom fama muzikgrupo.

Bedaŭrinde malfacilas akiri kompaktdiskojn de ili en Germanio. La unua albumo kun la nomo “The Lasting Power“, kiu aparte interesas min, male al la dua, “Hastings 1066“, ne haveblas ĉe amazon.de . Mi hezitas mendi interrete el la eksterlando, ĉar mi timas la altan afrankon.

Ĉe MP3-paĝo haveblas du kantoj el la unu albumo, nome “Wings of Wind” kaj “Cruenta Pugna“. El la ora tempo de mp3.com mi havas ankoraŭ pliajn, kiuj des pli kreis la deziron, aĉeti la albumon.

Tial mi tre ĝojis, kiam mi en aprilo trovis en la katalogo de jpc “The Lasting Power” kun prezo de 13,99 EUR! jpc (“Jazz, Pop, Classic” – do ĵazo, pop- kaj klasika muziko) vendas muzikon kaj librojn, same kiel amazon, sed estas Germana entrepreno. La merkata niĉo de jpc konsistas el tio, ne nur vendi la plej oftajn varojn, sed ankaŭ raraĵojn, kiuj aliloke ne plu haveblas. Ekzistas eĉ speciala oferto, serĉi por klientoj tiajn ekzotikaĵojn.)

Kiel dirite, tiu eltrovo tre ekscitigis min kaj tial mi kreis konton ĉe jpc kaj mendis krom la albumo kelkaj aliajn aferojn. Ĉefe gravis kunmendi minimume unu libron, ĉar tiam forfalas ĉiuj sendokostoj.

La aliaj artikoloj – i.a. “18” (Moby-KD) kaj “Die Band” (Mawil-komikso), pri kiuj mi skribis en majo, baldaŭ alvenis. jpc promesis, sendi la kompaktdiskon poste. Kelkajn monatojn poste ili redemandis min, ĉu mi ankoraŭ volas ĝin, ĉar ĝis tiam la liveranto el Italio ne reagis. En aŭgusto finfine antingis min definitiva neo de jpc – la KD ne plu haveblis (almenaŭ ne tra iliaj kanaloj). Sekve ili ankaŭ prenis ĝin el la katalogo.

Ĉio tio ja iomete ĉagrenis min, sed estis tamen komprenebla: Ili faris ĉion eblan kaj almenaŭ estis tiom konsekvencaj, tuj aktualigi la katalogon, por ke ne pliaj ŝatantoj de “Thy Majestie” estu seniluziigitaj.

Kio tamen ĝenis min, estis la sendintoindiko en la retmesaĝoj. Foje jpc uzis tute bone ekzemple “service ĉe jpc.de” aŭ “JPC SCHALLPLATTEN”, sed plej ofte “JPC- SCHALLPLATTENVERSANDHANDELSGESELLSCHAFT MBH”. Krom la fakto, ke majuskle skribitaj nomoj faras malseriozan impreson, mi preferus mallongigitan nomon. Tiu longega vorto malbonege aspektigas mian enirkeston! Cetere ĝi ankaŭ laŭ germanlingvaj mezuroj estas tro longa – sufiĉus “jpc GmbH”. “Gesellschaft mit beschränkter Haft” oni oficiale mallongigas per “GmbH” kaj la resto povas simple forfali. jpc jam delonge ne plu vendas nur vinildiskojn (“Schallplatten“), kaj ke temas pri dissenda entrepreno (“Versandhandel“) oni kiel kliento scias. Tiun strangan ekzemplon eĉ Jakob Nielsen ne antaŭvidis en sia artikolo pri “verkado de konfirmaj kaj aŭtomatigitaj retmesaĝoj“.

Cetere pli facilus mendi Esperanto-muzikon ĉe jpc ol “The Lasting Power” de “Thy Majestie”: Eĉ se verŝajne nuntempe neniu Esperanto-muziko troviĝas en la katalogo, la kunlaborantoj facile povus trovi per interreta serĉo la TTT-ejon de Vinilkosmo kaj tie mendi la deziratajn diskojn. Kiel mi pli supre menciis, tia serĉado ne estas io tute nova por jpc. Tamen aldoniĝus kostoj pro tio, kaj la grava kialo kontraŭ mendi tro ofte ĉe jpc estas ĝenerale la prezoj, kiuj pli altas ol ĉe amazon.de aŭ magazenoj.

Bonvenon en la Neandertalo, bonvenon, bonvenon!

Hodiaŭ mi vizitis kun miaj gefratoj kaj mia bofrato la Neandertalan muzeon apud Düsseldorf. Nin allogis la speciala ekspozicio “La blanka oro de la Keltoj” pri la salminejo en Hallstatt. Ĉar nia rolluda rondo ludas kulturon similan al la Kelta, tio kompreneble aparte interesis nin. En 1990 miaj gefratoj kaj mi jam estis en la salminejo de Hallstatt, sed ekde tiam oni multe pli trovis kaj esploris.

Kompreneble mi ne povas redoni ĉiujn impresojn de plurhora muzeovizito. Aparte memorinde al mi ŝajnas, ke jam antaŭ plurmil jaroj la homoj jam posedis rimarkindan teknikan nivelon. Do neniel ĝustas ke “kun la Romianoj venis civilizacio kaj kulturo“, kiel la populara imago kredigas.

La malapero de la Neandertala homo precipe pensigas. Li ja estis multe pli robusta kaj forta ol la moderna homo – kial do la pli delikata speco postvivis ĝuste dum tempo de klimata malmildiĝo? Krome la Neandertalano dum pli frua malvarma fazo ĝuis avantaĝon pro sia diversa biologio kompare al aliaj homspecoj. Kial avantaĝo subite montriĝis obstakla? Eĉ la praa tempo estas jam plena da ironio…

Malantaŭ kestoj da travidebla plasto troviĝis statuoj de diversaj homspecoj. Al mi tre plaĉis la ideo, ke la lasta kesto estis malplena kaj enirebla, tiel ke ĉiu vizitanto de la muzeo povis pozi mem kiel moderna homo!

La informoj pri praaj homspecoj memorigis min pri la aŭrkoj de diversaj fantaziaj mondoj. Vidante la felojn kaj armilojn, tuj venis al mia kapo la aŭrka muziko el “La Mastro de la Ringoj”. Kvankam ili rolas tie kiel primitivaj malbonuloj, ilia muzika temo tamen refoje fascinas min.

Mi amas Svedion!

Mi ne regule legas urbogazetojn, sed foje trafoliumas ilin. Tiel mi tute hazarde legis en papera ekzemplero de ultimo, ke de la 19a ĝis la 23a de oktobro okazas internacia filmfestivalo de Münster kaj ke kadre de ĝi oni montros la Svedan filmon “Populärmusik aus Vittula“.

Tiun titolon mi tuj rekonis, ĉar dum la KEF mi spektis en prelego pri Esperanto en filmoj etajn partojn de “Populärmusik från Vittula“. Ja nur temis pri kelkaj minutoj, sed tio jam sufiĉis por veki intereson ĉe mi.

Dum vizitado de artmuzeo en Helsinko nur mallonge poste, mi vidis plakaton de tiu filmo. La min akompanantaj Svedinoj menciis, ke ili ege ŝatis tiun filmon. En tiu momento mi bedaŭris, ke mi verŝajne neniam aŭ nur post jaroj vidos tiun filmon – kutime oni montras malmultajn filmojn en kinejoj, kiuj ne venas el Usono.

Kiam mi do eksciis pri la festivalo, tuj klaris la decido iri al la kinejo por spekti “Popmuziko el Vittula”. Min ankaŭ ne ĝenis la fakto, ke mi devus fari tion sole; mi finfine komprenis, ke mi devas fari, kion mi volas, sen tro dependiĝi de aliaj homoj.

La filmo agrable surprizis min, ĉar mi estis preparinta min por iom stranga, sufiĉe trista filmo. Reale tamen temis pri nova rakontado de la malnova kombino “seksumado, drogoj kaj rokenrolo“. La ĉarmecon de tiu ĉi versio malfacilas priskribi. Al mi plaĉis, ke la filmoj enhavis amuzajn, gajajn scenojn same kiel seriozajn, melankoliajn.

La unua grava rokkanto, kiu eksonis, estis “Rock’n’Roll music” (origine de Chuck Berry, se mi bone memoras). Poste unu el la protagonistoj ludis instrumentan version de “Born to be wild” (origine de Steppenwolf) per fortega gitaro. Imprese, ke la kanto povas funkcii sen kantado – kaj ĝuste tiun demandon estis starigintaj la personoj en la filmo antaŭe. La muzikinstruisto de la junuloj aspektis kiel John Lennon (en la kunbarba versio); mi ne scias, ĉu tio simileco estis intencita aŭ ne.

Antaŭ kaj post montrado de la filmo, la Irandevena reĝisoro Reza Bagher ĉeestis. Iu organizantino de la festivalo mallonge prezentis kaj intervjuis lin (la duan en la angla kun sufiĉe forta germana akcento). Poste homoj el la publiko rajtis fari demandojn. Mi unue intencis alparoli lin pri la Esperanto-scenoj – ja estus interese por li scii, ke oni informis kaj varbis pri siaj filmoj dum Kultura Esperanto-Festivalo, kaj ke Esperanton oni parolas ankaŭ hodiaŭ, sed tiam mi ankoraŭ ne sciis, ke nur okazus tia formo da kontakto. Al mi ne venis bona demando, en kiun mi povus enmeti tiujn informojn, sed tro longe paroli kaj fari la impreson de fanatikulo kaj sen enuigi la reston de la publiko. Tial mi preferis simple sidi kaj aŭskulti, tiel neuzante mian (tamen neklaran) ŝancon.

Tiel mi almenaŭ lernis kelkajn aferojn, nome ke la reĝisoro en Irano unue ekkonis la muzikon de “Tom Jones”. La uzado de diversaj etosoj por la filmo ne estis hazardo; la reĝisoro menciis, ke ankaŭ por li gravis, ne fari simplan komedion, kiel oni komence intencis. La filmo baziĝas sur libro. Unu nemontrita sceno, kiun oni pro monomanko je la fino ne povis filmi, montrus la morton de unu el la du herooj pro drogumado. Ĉar jam en la unua sceno oni ekscias pri la morto, mi ĉi tie ne malkaŝas iun gravan sekreton.