Monataj arkivoj: Oktobro 2005

?is la fino de la mondo

Pro la 60-jariĝo de la Germana reĝisoro Wim Wenders, la televido antaŭ semajnoj montris nokte plurajn el liaj filmoj. Mi ne spektis ĉiujn, sed kvar el ili. Resume mi devas konfesi, ke mi ne plu miras, se homoj nomas liajn verkojn “strangaj” kaj ne komprenas ilin.

Dum “La Usona amiko” (1977) ankoraŭ faris relative normalan kaj interesan impreson, la pli novaj filmoj postlasis min konfuzita. Tion mi ne ŝatas ĉe filmoj. Kompreneble rajtas resti duboj kaj demandoj. Tamen filmoj distru kaj pensigu; konfuzi estas la tasko de virinoj!

Al mi plaĉis, kiel homoj el diversaj landoj parolis diversajn lingvojn unu al la alia, kaj tio funkciis. Kompreneble la fakto, ke mi komprenis tiujn lingvojn – la germanan, la anglan, la francan, la italan – vaste influis mian prijuĝon.

Ofte tamen la ĉefa demando, nome “Kion la reĝisoro volas diri al ni per tio?”, restis sen respondo. Ne necesas, ke filmo donas nepretervideblan respondon. Sed se filmo daŭras tre longe, sen ke rimarkeble io okazas, tiu demando ekestas aŭtomate. Por doni imagon pri la dimensioj: La unua el tiuj tri filmoj daŭris tri horojn, dum mi legis pri origina versio daŭranta eĉ ok!

En la dua filmo anĝelo povis aŭskulti la belajn pensojn de normalaj homoj. Kara reĝisoro, kiu kredu je tio? Mi ne alcelas la anĝelon aŭ la pensoaŭskultadon, sed ke la pensoj estis tiom noblaj kaj poeziaj. Reale homoj havas ofte terure simplajn, krudajn, primitivajn pensojn, kaj estas bone, ke ni ne estas telepatiaj estaĵoj.

Same nekredinde estis, ke en la tria filmo diversaj homoj de la rando de la socio kuniĝis kaj kune provis enspezi monon, trompante riĉulojn. La trompemo ja estas realisma, sed ŝajnas al mi tute utopie, ke tiaj pli aŭ malpli psike difektitaj ekstersociuloj senprobleme formus grupon, kune verkus planon – kaj realigus ĝin! Kutime tiom memcentritaj unuopuloj ne respektas aliajn aŭ helpas al ili.

U2 liveris kantojn por la filmoj, i.a. “Until the end of the world” por la samnoma “Ĝis la fino de la mondo” (1991), “Stay! Far away, so close” por “Longe for, tiom proksime!” (1993) kaj “The ground beneath her feet” por “La “Miliono da dolaroj”-hotelo” (2000).

Tiuj kantoj stile kongruas al la filmoj. Ili havas siajn interesajn partojn, sed iel mankas la vera spico en ili. U2 dum kelkaj jaroj ŝajne forgesis, kiel roki la homojn. Oni ne povas fidi je bona gitaro kaj kantado en la refreno kaj forpreni en la strofoj ĉiun viglecon kaj pasion. Neniu miraklo, la U2-albumo kun la plej bonaj kantoj el 1990 – 2000 ne tiom furoras kiel tiu kun la plej bonaj kantoj el 1980 – 1990!

Unu brila muzika momento en la plej nova filmo tamen ekzistis: Muzikisto unue ludis la komencajn notojn de “Für Elise” kaj transiris al “I am the walrus”. Ambaŭ pecoj komenciĝas kvazaŭ same! Tion mi neniam antaŭe rimarkis. Aparta ŝerco estis, ke la ĉefa belulino en la filmo nomiĝis “Eloise”, dum la muzikisto en sia frenezeco asertis, ke li skribis ĉiujn Beatles-kantojn, inter ili kompreneble ankaŭ “Mi estas la rosmareno”.

Jen dol?a melodi’

Durkapulo kaj frenezulo – tio ambaŭ mi certe estas. Dum pli ol du monatoj mi nenion publikigis en mia taglibro. La kialo estas simpla: Mi volis skribi KEF-raporton, kiu enhavu preskaŭ ĉion por mi persone menciindan. (“Ĉio menciinda” estas kompreneble iluzia celo, ne eblas skribi pri ĉiu unuopa impreso, momento, renkonto, parolado…) Tio tamen ne signifas, ke mi ne kapablas esprimi la plej gravajn aferojn rapide kaj kurte: Por Esperanto aktuell 04/2005 mi verkis antaŭ monatoj KEF-artikolon por la ĝenerala publiko, kiu eĉ aperis sur la titola paĝo kun bildo.

Sed por skribe fiksi grandan parton de la okazaĵoj, kiuj gravas por mi, mi bezonas alian lokon kaj multan tempon. Entute iĝis 23 enskriboj, kiujn mi preparis dum la pasintaj monatoj. (La “nula” aperis relative ĝustatempe.)

00 – brilaj momentoj – kun ligoj al fotaroj kaj artikoloj en la reto
01 – alvojaĝo
02 – ejo/klubo
03 – koncertoj, parto 1 el 2
04 – koncertoj, parto 2 el 2
05 – DĴj
06 – opera vespero
07 – prezentadoj/laborgrupoj
08 – ekskursa tago
09 – du prelegoj
10 – mia kantaro
11 – Esperanto en filmoj
12 – kelkaj personoj
13 – kantoideoj
14 – stultumado
15 – gitaro
16 – reagoj
17 – remiksoj
18 – novaj muzikideoj
19 – musicexpress.com.br
20 – Deutsch 4
21 – ĉesado
22 – libroservo
23 – forvojaĝo

Mi ne atendas, ke iu ajn legas tion post tiom da tempo. La decida afero estas, ke mi sukcesis realigi mian deziron, skribe tiom detale pri la KEF.

Intertempe vivo ne haltis kaj pro tio mi havas multegajn temojn. Jen la unua rakontindaĵo: Sebastian Hoffmann, la basisto de La Kuracistoj, partoprenis la FESTOn en Francio. Tie li ludis kiel solo-antaŭgrupo de JoMo du kantojn el la Kuracistoj-repertuaro. Poste pluraj homoj alparolis lin pri la muziko. Ŝajne li spertis la saman kiel mi: La Kuracistoj ankoraŭ delonge ne estas finitaj aŭ mortaj. Nur necesas trovi la ĝustan aranĝon kaj publikon… kaj bonajn teknikaĵojn!

Rimarkinde, ke ĝuste en Francio li rikoltis tiom pozitivan eĥon. Dum niaj du lastaj koncertoj mi gajnis la impreson, ke aparte la Francoj ne ŝatas nian grupon kaj nian muzikon. Neniam tro malfruas por forigi antaŭjuĝojn…

Mi ege ĝojas, ke tute neatendite “La Kuracistoj” denove havas estontecon. Evidente oni bezonas tempon por sukcesi.

?i tio estas Finna, sed ne la fino

Jen la fino de la KEF: Post la tagmanĝo mi helpis forpreni la afiŝojn kaj kunpaki la teknikaĵojn. Dum tio ni aŭskultis la albumon “Sunradio” de The Rolls. Mi rigardis la KDingon kaj la KD-libreton kaj rimarkis, ke estas alia ol tiu de mia ekzemplero. La pli luksa eldono enhavas ĉiujn tekstojn, sed mia ne! Tion mi komprenble tute ne ŝatas, precipe ne, ĉar se ekzistas pli ol unu versio de albumo, oni neniam povas aĉeti ĝin sen timi, ke oni akiris la malĝustan, malpli bonan.

Je la 15a kaj kvarono, mi promenis kun Bjørn al la urbocentro. Mi tie volis aĉeti kelkajn KDjn kun finnlingva rok- aŭ metalrokmuziko. La pasintan nokton mi estis demandinta Patrik pri tio kaj tiel nun havis kelkajn rekomendojn: Kotiteollisuus, Timo Rautiainen & Trio Niskalankans, Mokoma, CMX kaj Viikate. Mi longe rigardis en la magazeno, provaŭskultis du KDjn kaj aĉetis ambaŭ: “Isohaara” de CMX (rokmuziko) kaj “7” de Kotiteollisuus (metalroko, laŭ Patrik tre populara grupo nuntempe).

Je la 18a mi denove troviĝis antaŭ la ejo, de kie ni (ĉirkaŭ 12 personoj) ekis al komuna manĝado. Mi ne estis la sola partoprenanto, kiu ankoraŭ restis en Finnlando. Post la vespermanĝo, mi iris kune kun Amir, Elisabeth, Timo kaj Taneli al la domo de Taneli Huuskonen, kiu gastigis nin dum unu nokto. Ni formetis niajn pakaĵojn. Poste ni veturis al Finna klubo por renkonti kelkajn el la aliaj. La klubo havis artefaritan kvazaŭ-kamparanan aspekton. La tutan tempon eksonis nur muziko en la finna, kio tre interesis min. Dum la dancado Riitta tradukis kelkajn el la refrenoj al mi. La Finnoj ĝenerale ege multe drinkis; la dungitoj ĉiam faris turojn el la malplenaj glasoj kaj provis forporti ilin tra la densa amaso. Mi jam dum la KEF ĉiam miris, kial neniam iu tia turo falas – kaj nun tio okazis tute proksime de nia tablo. La planko aspektis kvazaŭ kovrita de glacieroj. Ĝuste pro tio oni en Germanio transiris al la uzo de plastaj trinkujoj. Ilia nura malavantaĝo estas, ke la sono de tostado ne tiom belas kiel kun vitraj ujoj. Iam blondulino (ŝajne bela, mi ne tiom atentis) falis al mi kaj sur miajn gambojn, tuj petante pardonon. Nenio grava por mi, sed Arnaŭ tuj demandis, kial mi ne kaptis la okazon por alparoli ŝin. Mi respondis, ke mi ne prenas la unuan, kiu preterstumblas. Tio almenaŭ kaŭzis ridadon liaflanke. Nu, ĉiu agu laŭ siaj gustoj, ĉu ne? Je la dua ni ĉiuj foriris kaj ni adiaŭis de la aliaj, kiuj ne kunvenus al la loĝejo de Taneli.

La sekvan tagon ni vekiĝis je la 10a kaj duono kaj matenmanĝis. Eli tiam jam estis for por kapti fruan flugon. Poste ankaŭ ni foriris al la stacidomo, de kie forveturis mia buso al la flughaveno. Tie ni hazarde renkontis Probal Daŝgupta. En la flughaveno mi krome ankoraŭ renkontis du Francojn, nome la teknikiston kaj la fotiston de JoMo & la Liberecanoj. Evidente estis Esperanto-etoso ĝis la lasta minuto!

Ni ?iuj tenas tion, nun ke ni komprenas ?ion

Kutime libroservo ne tre allogas min dum renkontiĝo. Dum bona aranĝo ekzistas tiom multaj aferoj por fari ke mi maksimume dum kelkminuta paŭzo enrigardas. Sed dum la KEF, kiu ja ofertis plenplenan kaj bonegan programon, mi havis eĉ pli ol unu kialon por iri tien:

Mi sciis, ke estis aperinta tria Tinĉjo-albumo, nome “Tinĉjo en Tibeto“. Por kompreni, kiom la Tinĉjo-serio gravas por mi, necesas scii ke la unua Tinĉjo en Esperanto (“La krabo kun la oraj pinĉiloj”) apartenas al Esperanto-memoroj el mia infanaĝo. Tial mi tre antaŭĝojis akiri la novan albumon. Unu strangaĵon mi rimarkis: En la tuta albumo (krom ĉe kelkaj anglalingvaj vortoj), la litero “k” aperas nur en sia majuskla formo, eĉ se ĝi troviĝas meze de vorto! Ŝajne okazis iu teknika eraro, kiun neniu vidis. Tio konfirmas mian opinion, ke en Esperantujo mankas homoj, kiuj kapablas koncentriĝi pri detaloj, finpolurado kaj korektlegado.

La Esperanto-Asocio de Finnlando eldonis tre plaĉaspektan t-ĉemizon. Ĝi surhavas nur la vorton “Esperanto” en blankaj literoj kaj ekzistas en tri versioj: nigra (kun ruĝa rando), blua kaj ruĝa (kun por blanka rando). Mi aĉetintus la nigran, se ĝi havus blankan aŭ nigran randon. Anstataŭe mi elektis la bluan, kiu pensigis min al piedpilkludista t-ĉemizo (ekzemple de la nacia Finnlanda teamo). La vendistino konfirmis, ke la ĉemizo iom similu al ĝi.

La KDj ne tiom interesis min, ĉar mi la plej multajn jam havas hejme. Krome mi ricevas de preskaŭ ĉiu nova albumo recenzo-ekzempleron. La nuraj du, kiujn indintus aĉeti, estis “Simbiozo” de Flávio Fonseca kaj “Lokomotivo, rulu nun!” de Kajto. Sed mi lasis la KD-aĉetadon al aliaj homoj kaj vidis kelkajn belajn scenojn, kiam kelkaj venis de la libroservoj kun plenaj manoj.

Anstataŭe mi investis pli longan rigardon al la libroj. Se miaj okuloj ne trompiĝis, la oferto de tiu libroservo multe pli indis atenton de mi ol aliaj. Mi vidis plurajn komiksojn kaj fantazian libron (almenaŭ mi tion supozis pro la titola desegnaĵo, flava drako). Je mia unua vizito, mi aĉetis la Kajto-kantaron kaj la kanonan kajeron de ili. Eĉ se la akordoj de multaj Kajto-kantoj aperis en la reto, mi volas almenaŭ aprezi la laboron necesan por tia libro per mia aĉeto.

Unu libro aparte kaptis mian atenton: “Dis!” de Sten Johansson. Sur la kovrilo oni vidas du ridetantajn virinojn, kiuj genuas antaŭ viro, kiu portas nur pantalonon Tio memorigis min pri la maldeca (kaj tre amuza!) “El la vivo de Bervala sentaŭgulo” de Louis Beaucaire, kiun mi legis en marto 2000 dum mia restado en Budapeŝto. Ĝi estas unu el la malmultaj Esperanto-libroj, kiujn mi aĉetis.

Ĉe “Dis!” mi pripensas dum kelkaj tagoj kaj ankaŭ demandis Sten, ĉu la enhavo kaj stilo similas al tiu de la Bervala sentaŭgulo. Li ĝenerale jesis, sed aldonis, ke lia verko foje enhavas pli seriozan tonon. Mi decidis prefere eltrovi tion mem. Tiel mi dum la lasta malfermtempo de la libroservo aĉetis la lastan ekzempleron – nur sekundojn, antaŭ alia persono demandis la vendistinon, kie estas “Dis!” de Sten Johansson. Sed mi poste eksciis, ke feliĉkaze Sten mem kunhavis stokon da siaj libroj kaj vendis unu al tiu ulo. Tamen al mi plaĉas la penso je tiu vere lastsekunda aĉeto. Pri la libro mi bedaŭrinde nur povos raporti post iom da tempo, ĉar ankoraŭ multaj libroj atendas legadon antaŭe…

Jes, ?ar mi timas vin perdi, vin vidi ne plu

La KEF ne nur rekuraĝigis min pri kelkaj gravaj aferoj; ĝi ankaŭ montris al mi, kion mi ne bezonas plusekvi. Tion mi tre bonvenigas, ĉar mi tion ofte bezonas por finfine ĉesi kelkajn aktivecojn.

Unu afero, kiun mi rimarkis: Mi povas libere lasi hiphopon en Esperanto al aliaj artistoj. Martin Minich el Slovakio kaj Sergey Tikhonov el Rusio dum la karaokeado pruvis sian talenton. Eĉ se Eterne Rima neniam eldonos albumon, tiuj du espereble tenos la torĉon sufiĉe longe aŭ por mem surbendigi ion aŭ por instigi aliajn. Sed mia ĉapitro estas finita. Hiphopo en 1999 kaj 2000 estis interesa afero, ĉar tiam pluraj germanlingvaj artistoj publikigis interesajn verkojn, ekzemple Freundeskreis kun sia albumo kaj disko “Esperanto” kaj Die Fantastischen Vier kun pluraj disketoj. Ili inspiris min al verkado de propraj hiphopo-tekstoj en Esperanto, nome “La premiero” kaj “Bela renkontiĝo“. (Hiphopajn instrumentaĵojn mi jam produktas ekde fine de 1997, kaj ne intencas ĉesi.) Sed ekde 2000, la hiphopa sceno (en Germanio kaj ĝenerale) prenis direkton, kiu tute ne plaĉis al mi. Hodiaŭ mi estas sufiĉe seniluziigita kaj vidas mian tiaman aktivecon kiel interesan, pasintan epizodon de mia vivo.

Alia afero, pri kiu mi estonte senĝene povos rezigni, estos fotado. Mia fotilo estas simpla, komplete mekanika aparato, kiun mia avo antaŭ ĉirkaŭ 15 jaroj donacis al mi. El tuta rulbendo da 36 fotoj, eble sesono kun bonŝanco estas uzebla por artikoloj. La famaj fotoj el 1997, la subsubiro en Istrio kaj la kisantaj virinoj en Italio estis faritaj per ĝi; ankaŭ la sceno post la IJK 1998. Ĉiam ekzistis homoj kun pli bonaj fotiloj, kiuj aldone havis fakan scion pri fotado kaj tial regule akiris multe pli bonajn rezultojn. La nura problemo estis, ricevi tiujn fotojn. Sed tio hodiaŭ pli kaj pli facilas, ĉar multaj personoj transiris al ciferecaj fotiloj kaj publikigas siajn bildojn en la interreto. Kompreneble kelkaj neglektas la enretigadon (mi ekzemple memoras tre pitoreskan foton de la KEF, montrante min kun bela Rusino antaŭ la klubo kun sunsubiro en la malantaŭo; mi ĝis nun ne vidis ĝin rete), sed ĝenerale pli kaj pli regule haveblas fotaroj de Esperanto-renkontiĝoj. Kaj kiam ne temas pri Esperantujo, en mia amikaro kaj familio aliaj personoj posedas ciferecan fotilon. Sekve mi vere ne plu bezonas barakti per mia baldaŭ muzeotaŭga aparato. Mi anstataŭe uzu la ŝparitan tempon por vivi kaj krei memorindajn momentojn.

?ion tion mi ?atas

Dum mia DĴumado en la klubo, la filino de Flo demandis min, ĉu “Rammstein” estas bona grupo. Mi kompreneble tuj respondis, ke ne, kaj ke ekzistas multaj aliaj vere konindaj germanlingvaj grupoj. Flo aldonis ke ŝi baldaŭ en la lernejo studos la germanan. Tuj al mia kapo venis la KD, kiun mi kompilis jam plurfoje por lernantoj de la germana. La filino de Flo instigis min prepari aktualigon, do version 4. Ĉifoje mi aldonis tri kantojn de ne tiom famaj, sed tamen konataj grupoj, kiuj ludas metalrokon resp. mikson inter metalroko kaj mezepokeca muziko. Mi lastatempe opiniis, ke tia muziko ankoraŭ mankas sur versio 3 de la kompilo, sed hezitis enmeti ĝin, ĉar la grupoj ne estas vaste konataj. Tamen por montri vere bonan malmolan germanlingvan muzikon, mi finfine mentis ilin sur la kantoliston. Mi vere kontentas pri versio 4.

Deutsch 4 (2005):

  1. Nena: Irgendwie, irgendwo, irgendwann
  2. Extrabreit: Hurra, hurra, die Schule brennt
  3. Die Fantastischen Vier: Sie ist weg
  4. Fettes Brot: Jein
  5. BAP: Verdamp lang her
  6. Die Toten Hosen: Wünsch Dir was
  7. Die Ärzte: Mach die Augen zu
  8. Sportfreunde Stiller: Ein Kompliment
  9. 2raumwohnung: 2 von Millionen von Sternen
  10. Klee: Gold
  11. Udo Jürgens: Griechischer Wein
  12. Reinhard Mey: Über den Wolken
  13. Volker Lechtenbrink: Ich mag
  14. Rio Reiser: Junimond
  15. Karat: Über sieben Brücken
  16. Herbert Grönemeyer: Bochum
  17. Marius Müller-Westernhagen: Freiheit (live)
  18. Schandmaul: Leb!
  19. In Extremo: Spielmannsfluch
  20. J.B.O.: Verteidiger des Blödsinns

Li havas nenion por perdi

Antaŭ jaroj mi pripensis, ĉu ne prezenti min ĉe musicexpress.com.br. Mi ankoraŭ havas en mia e-poŝtkesto mesaĝon de la 23a de februaro 2001, en kiu Flávio Fonseca klarigis la kondiĉojn kaj necesajn paŝojn. Je la fino, du kialoj preventis pliajn paŝojn: Oni bezonas iun diskon por prezenti (kiun mi tiutempe ne havis, almenaŭ ne fizike). Krome mi ne volis mem krei konkurencon al mia tiama artista paĝo ĉe mp3.com, kiu dum tiuj jaroj ankoraŭ kreis multan eĥon. De tempo al tempo mi ankoraŭ pensis je tiu malnova ideo, sed ne plu serioze sekvis ĝin.

Sed dum la KEF Flávio Fonseca alparolis min denove pri ĝi. Nun ambaŭ iamaj obstakloj ne plu ekzistas: Mi havas ĉirkaŭ 20 ekzemplerojn de “Diskoteko internacia“, se subite iu volas aĉeti ĝin. Krome mp3.com jam ekde fine de 2003 ne plu rolas kiel la centra MP3-TTT-ejo por artistoj kiel mi. Sekve mi opinias, ke mi nur povas gajni de prezentiĝo ĉe musicexpress.com.br . Necesas elekti minimume 3 pecojn el la albumo, sendi foton, KD-titolilustraĵon kaj prezentotekston. Ĉio tio ne estos granda laboro. Mi faru tion.